Pasi Sahlberg’in kaleme aldığı “Eğitimde Finlandiya Modeli: Küçük bir Kuzey ülkesini eğitimde zirveye taşıyan temel ilkeler ve uygulamalar”, Metropolis Yayıncılık etiketiyle okurlarla buluşuyor. Cansen Mavituna’nın çevirisini yaptığı bu kitap eğitim modeli ile tüm dünyaya örnek olan Finlandiya’nın sistemini detayları ile ele alıyor.
Dr. Özgür Bolat’ın önsözüyle
Beş buçuk milyonluk nüfusuyla küçük bir ülke sayılabilecek Finlandiya’yı 90’lı yıllarda dünya çapında meşhur eden Nokia marka telefonların yerini 2000’li yıllarda iletişim teknolojisinin yeni gözdeleri akıllı telefonlar alırken, Finlandiya bu kez eğitim sistemiyle uluslararası kamuoyunun gündemine taşınır oldu. OECD tarafından üç yılda bir gerçekleştirilen PISA testlerinde ardı ardına kaydettiği başarılar sayesinde dünyanın dört bir yanından eğitim bilimcilerin dikkatini üzerinde toplayan Finlandiya, eğitim sisteminde gerçekleştirdiği çarpıcı yeniliklerle halen hemen her yıl adından söz ettiriyor.
Günümüzde “nitelikli eğitim”le özdeşleşen Finlandiya’nın eğitim sistemiyle ilgili bugüne dek pek çok araştırma yayınlandı. Finlandiyalı eğitim bilimci Pasi Sahlberg 2011 yılında yayınladığı Finnish Lessons adlı eseriyle bu konuda öncülüğü üstlenerek “eğitimde Finlandiya modeli” olarak tanınmaya başlayan fenomeni dünyaya tanıttı. Biz de Metropolis Yayıncılık olarak yazarın 2017 tarihli, konuyla ilgili en güncel ve en temel bilgileri içeren eserini Eğitimde Finlandiya Modeli başlığıyla yayınlayarak Türkiye’de eğitim sistemiyle ilgili tartışmalara katkıda bulunmak istedik.
Pasi Sahlberg bu kitapta, “model eğitim sistemi” olarak tanınan Finlandiya’nın kaydettiği bu çarpıcı başarının altında herhangi bir “mucize” yatmadığını vurguluyor. Sahlberg’e göre bütün mesele eğitim liderliği; yani doğru ilkelere sahip olmak ve başka ülkelerin iyi uygulamalarından öğrenmek. Ayrıca Finlandiya’da 80’lerden itibaren gerçekleştirilmeye başlanan eğitim reformlarına yön veren bilgi birikiminin kökenlerini ve bu birikimin nasıl işler hale getirildiğini de ayrıntılı bir şekilde açıklıyor. Ayrıca bu kitapta Finlandiya eğitim sistemiyle ilgili doğru bilinen pek çok yanlış ve şehir efsanesi de yerli yerine oturtuluyor.
Kitaba bir önsöz yazısıyla katkıda bulunan eğitim bilimci Dr. Özgür Bolat ise Finlandiya ve Türkiye’yi eğitim sistemleri bağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirerek konuyu Türkiye kamuoyu için açımlıyor. “Eğitim hakkında bizim bilmeyip de Finlandiyalıların bildiği bir şeyler olabilir mi acaba? Yoksa onları bizden farklı kılan tek şey uygulama aşamasında iyi olmaları mı?” gibi sorulardan yola çıkan Bolat, Finlandiya’dan öğrenebileceğimiz çok şey olmakla birlikte sağlam bir eğitim reformu için öncelikle değiştirmemiz gereken bazı temel hususlar olduğuna dikkat çekiyor.
Eğitimde Finlandiya Modeli’ni Türkiye’de daha nitelikli bir eğitim sistemi için verilen çabalara katkı sunması ümidiyle dikkatinize sunuyoruz.
“Çağı yakalamak ve modern ülkeler arasında ‘hak ettiğimiz’ yeri almak için çocuklarımızın eğitiminin çok önemli olduğu konusunda hemfikiriz. Ancak, yıllardır devamlı vites değiştirip zikzak yaptık. Eğitim konusunda izleyeceğimiz uzun vadeli yolu, yani politikaları, bir türlü tespit edemedik; ideolojik tercihlerin esiri olduk. Oysa çalışmadan, akıl kullanmadan, iyi örneklerden ders çıkarmadan, verilere önem vermeden hiçbir şey gerçekleştirilemez, ‘hak edilemez.’
Bu kitapta okuyacağınız fikirlerin eğitim dünyamıza yeni ve taze bir soluk getireceğini düşünüyorum. Pasi Sahlberg, ABD’de John Dewey, Howard Gardner gibi düşünür ve bilim insanlarının geliştirdiği eğitim kuramlarının Finlandiya eğitim sistemini nasıl başarıya taşıdığını bu kitapta son derece akıcı bir anlatımla bizlere sunuyor.” —Prof. Dr. Üstün Ergüder, Eğitim Reformu Girişimi Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı
“Finlandiya’nın göz kamaştırıcı eğitim sistemini dünyaya tanıtan Pasi Sahlberg, hangi ülkeden olduğu fark etmeksizin tüm eğitim liderlerinin faydalanabileceği dört dersi ortaya koyuyor. Sahlberg’in açık, ikna edici ve sohbet havası taşıyan bu etkili çalışmasına kulak vermenin tam zamanı.” —Prof. Howard Gardner, Harvard Üniversitesi
Pasi Sahlberg hakkında
Dr. Pasi Sahlberg, eğitimcilik kariyerine Helsinki’de bir öğretmen lisesinde matematik ve fizik dersleri vererek başladı; orada geçirdiği altı yılı kariyerinin en ilginç ve en önemli kısmı olarak görüyor hâlâ. Daha sonra Helsinki Üniversitesi’nde fen ve matematik öğretmenliği dersleri verdi, yaklaşık on yıl boyunca Finlandiya Ulusal Eğitim Kurulu’nda fen dersi müfredatını hazırlayan ekibin ve öğretim metotları geliştirme biriminin şefi olarak çalıştı ve Finlandiya’da eğitim reformlarının hayata geçirilmesi sürecinde danışmanlık görevini üstlendi.
Sahlberg’in uluslararası kariyeri 1990’lı yıllarda başladı; Dünya Bankası, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa Komisyonu’na danışmanlık yaptı. 2000’li yılların başında Dünya Bankası’nın eğitim ekibine katılmak üzere Washington’a taşındı. Ardından bir süre İtalya’daki European Training Foundation’da (Avrupa Eğitim Vakfı) çalıştıktan sonra 2009 yılında Finlandiya’daki Uluslararası Dolaşım ve İşbirliği Merkezi’nin direktörü oldu. 2013 ve 2016 yılları arasında Harvard Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde misafir öğretim üyesi olarak uluslararası eğitim politikası ve liderliği üzerine dersler verdi.
2011 yılında yayınlanan Finnish Lessons: What the World Can Learn from Educational Change in Finland adlı ilk kitabı kısa sürede dünya çapında çoksatanlar listesine girdi. Şu an gözden geçirilmiş baskısıyla raflarda olan Finnish Lessons, 2013 yılında Grawemeyer ödülünü kazandı ve 26 dile çevrildi. Eğitim üzerine çok sayıda kitaba bölümler yazdı ve sınıf içi öğretim ve öğrenimden okul liderliği ve uluslararası eğitim reformlarına dek pek çok konuda yüzden fazla makale yayınladı. Son olarak, Harvard’daki öğrencileri ve meslektaşlarıyla birlikte yazdığı Hard Questions on Global Educational Change adlı kitabın yanı sıra Stanford Üniversitesi’nce yürütülen Uluslararası Öğretmen Politikaları Araştırması kapsamında Karen Hammerness ve Raisa Ahtiainen ile birlikte Empowered Educators in Finland başlıklı kitaba imza attı.
Eğitimde değişim, liderlik ve okul gelişimi konularında dünyanın çeşitli ülkelerinde konferanslar veren; ayrıca İngiltere, İskoçya, Avustralya ve Yeni Zelanda parlamentoları ile Avrupa Parlamentosu ve ABD Kongresi’nde konuşmalar yapan Sahlberg, misafir öğretim üyesi olarak bulunduğu Columbia, Vanderbilt, Stanford, Harvard, King’s College London, Melbourne ve Toronto üniversiteleri ile Singapur Ulusal Eğitim Enstitüsü’nde dersler verdi.
Pasi Sahlberg, küresel eğitim alanındaki çalışmalarıyla çeşitli ödüllere de layık görüldü. 2012’de Finlandiya Eğitim Ödülü’nü, 2014’te İskoçya’da Robert Owen Ödülü’nü ve 2016’da Danimarka’da Lego Ödülü’nü kazandı. Halen misafir öğretim üyesi olarak bulunduğu Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nde eğitim politikaları dersi veren Sahlberg, dünyanın çeşitli ülkelerinden eğitim bakanlıklarına ve hükümetlere danışmanlık yapmaya, uluslararası kuruluşlarda uzman olarak görev almaya devam ediyor.
“Finlandiya’nın göz kamaştırıcı eğitim sistemini dünyaya tanıtan Pasi Sahlberg, hangi ülkeden olduğu fark etmeksizin tüm eğitim liderlerinin faydalanabileceği dört dersi ortaya koyuyor. Sahlberg’in açık, ikna edici ve sohbet havası taşıyan bu etkili çalışmasına kulak vermenin tam zamanı.” —Howard Gardner, Harvard Üniversitesi ve Zihin Çerçeveleri: Çoklu Zekâ Kuramı’nın yazarı
“Dünyada eğitim ve öğretim üzerine çalışan en bilgili akademisyen muhtemelen Pasi Sahlberg’dir. Finlandiya eğitim sistemine dair gerçek bir el kitabı niteliğindeki bu kitaptaysa öğrenim ve öğretim uygulamaları alanında ülkelerin birbirlerinden öğrenebilecekleri pek şey olduğunu ortaya koyuyor. Akran koçluğu modeliyle ilgili Finlandiyalılara yardımcı olduğum dönemde, onlar da bana bir kültür olarak liderliği öğrettiler; kendilerine ne kadar teşekkür etsem az.” —Bruce Joyce, Models of Teaching adlı kitabın yazarı
“Sahlberg bu enfes kitapta Finlandiya’nın eğitim alanındaki en iyi uygulamalarının özünü derli toplu bir biçimde gözler önüne seriyor. Tüm öğrencilerin daha iyi öğrenim görebilmeleri için öğretim süreçlerinin nasıl iyileştirileceği, hangi basit adımları atmak gerektiği hakkında açık ve ikna edici bir dille anlatılmış. Eğitim müfettişlerinin, okullardaki idari heyetlerin, müdürlerin ve öğretmenlerin dikkatle okuyup uygulaması gereken tavsiyeler var bu kitapta.” —Tony Wagner, Harvard Üniversitesi ve The Global Achievement Gap adlı kitabın yazarı
“Özgün fikirleri ve dünyanın dört bir yanındaki okullara dair keskin gözlemleriyle tanıdığımız Pasi Sahlberg yine harika bir iş çıkarmış. Finlandiya’daki okulların neyi nasıl yaptıklarını gayet açık bir dille anlattığı bu kitapta Sahlberg, okul idarecilerinin ve öğretmenlerin uygulayabileceği pek çok stratejiye yer veriyor. Ayrıca insanda merak uyandıran, etkili ve zarif bir dili olduğunu da belirtmeliyim.” —James Harvey, National Superintendents Roundtable direktörü
“Pasi Sahlberg eğitim liderliğinin sınav sonuçlarını iyileştirmekten ibaret olmadığını çok iyi biliyor; esas mesele, mutluluğu, merak duygusunu, aidiyet hissini ve işbirliğini teşvik eden bir öğrenim ve öğretim süreci için gereken koşulları yaratmak. Tüm eğitim liderlerinin okuması gereken bir kitap.” —Jonathan Hasak, Year Up − Kamu Politikaları ve Hükümet İlişkileri Direktörü
“Gitgide büyüyen ekonomik eşitsizlikler ve yaşlanıp azalan nüfusla mücadele ettiğimiz günümüzde, çocukların ruh ve beden sağlığını koruyan, yeteneklerini kucaklayan güçlü okullar yaratmak kaçınılmaz bir görev haline geldi; sadece insanlık onuru için değil, sürdürülebilir ekonomik refah için de şart bu. Aslında bu kitap da Finlandiya’dan ziyade genel olarak eğitim sistemlerinin insan potansiyelini sürekli olarak nasıl geliştirebileceğiyle ilgili. Sahlberg’in ruh ve beden sağlığına yaptığı vurgu, sistemi iyileştirmede eğitimcilerin mesleki sermayesinin ne denli kıymetli olduğunun altını çizmesi, insana umut veriyor. Hakkaniyetle ilgili sorunları daha da ağırlaştıran ve sınavlara odaklı kısır öğretim modellerini savunan onca kof anlatıdan sonra bu kitap adeta nefes aldırıyor.” —Rebecca Holcombe, ABD’nin Vermont eyaletinin eski eğitim bakanı
“Her eğitim sisteminin kendine has güçlü ve zayıf yanları vardır; tarihi, siyasi ve ekonomik etkenler belirler bunları. Finlandiya eğitim sisteminin başarılı olduğu herkesin malumu, fakat bu sistemi olduğu gibi alıp taklit etmek de hata olur. Pasi Sahlberg’in de söylediği gibi, yapılması gereken Finlandiya’nın güçlü yanlarını (hakkaniyeti gözetme, fiziksel aktiviteye yer açma ve küçük veri kullanma) alıp kendi eğitim sistemlerimize uygulamak.” —Adrian Piccoli, Avustralyalı milletvekili, Yeni Güney Galler eyaleti eski eğitim bakanı
“Bana göre bu kitabın en değerli yanı, Finlandiya okullarına dair efsaneleri çürütmesi. Ayrıca, sınıfta ve dışarıda fiziksel aktiviteyi teşvik eden çocuk odaklı okullar, hakkaniyet ve özgün öğrenci değerlendirmelerine dair tavsiyeler, eğitimi 21. yüzyıla uygun hale getirmek için sağlam bir zemin sağlıyor. Finlandiya’nın eğitim liderliğinden ilham alan bu kitap, eğitim alanında farklı seviyelerde çalışan yöneticilerin faydalanabileceği somut ve uygulanabilir fikirler sunuyor. Sahlberg’in Finlandiya okullarına dair derin bilgisi ve uluslararası deneyimi kitabı daha da değerli ve keyifli hale getiriyor.” —Dr. Peter Johnson, Finlandiya Kokkola kenti eğitim direktörü