Bazen alıp başımız gitmek istediğimizde fakat o an bunu yapabilecek imkânımız olmadığında yol filmlerine sarılmak rahatlatıcı ve zihin tazeleyici bir edimdir. Hareket sinemanın ta kendisidir bir yönüyle ve “yolda olan biteni” seyretmek de güçlü sinema duygusunun bir parçasıdır. Başka yerler görme isteği ya da hüzünlenmek için akan kamerayla birlikte doğanın ve karakterlerin süzülüşünü izlemek… İşte bütün bunlar ve çok daha fazla hissediş yol filmlerinden akıp sinema salonlarına/evimize sızar. İster özgürlüğü, devrimi, kendini bulmayı, bir ülkeyi keşfetmeyi, birilerinden çalmayı ya da isterse yıllardır görmediği kardeşini bulmayı amaçlasın, yol, her türlü maceraya açıktır. Bu bağlamda sizler için sinema tarihinde bizi en fazla heyecanlandıran yol filmlerini 25 filmlik bir listeye sıkıştırmaya çalıştık. İyi seyirler
1. Y tu mamá también (2001)
Julio ve Tenoch, hayali bir kumsala doğru bir yolculuk planlarlar ve kendilerinden yaşça büyük olan Luisa ile birlikte süpriz bir yolculuğa başlarlar, iki arkadaşında luciaya aşık olması yol boyunca aralarındaki arkadaşlık ilişkileininde iç yüzünü ortaya çıkaracaktır…
2. Five Easy Pieces (1973)
Umut vadeden bir piyanistken her şeyi bırakıp petrol kuyularında işçi olarak çalışmaya başlayan Robert, babasının hastalanması üzerine evini ziyaret eder.
3. Badlands (1973)
1959 yılında, pek çok insanı öldürmüş bir katil olan Kit (Martin Sheen) ile yeni kız arkadaşı Holly (Sissy Spacek), Güney Dakota’dan Montana’ya giderken suç ve cezanın hayal alemine dalmış kendi halinde bir çifttir. Gerçek mermi kullanırlar ve insanları öldürürler ama herşey aslında onlar için bir oyundur
4. Thelma and Louise (1991)
Birlikte haftasonu kısa bir kaçamak yapmak isteyen Thelma ve Louise yola çıkarlar. Her şey yolunda gitmektedir, ama mola verdikleri bir barda meydana gelen bir olay tüm planlarını değiştirmelerine rol açar. Artık peşlerinde bir dedektif vardır. Ayrıca yolda Thelma’nın kendini yakın hissettiği J.D. adlı bir otostopçuyla ve Louise’in geçmişte birlikte olduğu Jimmy karşılarına çıkar.
5. Night of the Hunter (1955)
Ben Harper (Peter Graves ) 10.000 dolar için cinayet işliyor. Parayı sakl›yor ve kızı Pearl ile oğlu John’a paranın yerini kimseye söylememelerini tembihliyor. Anneleri ile bile bu konuyu konuşmalarını yasaklıyor. Hapiste asılmayı beklerken hücre komşusu Preacher (Robert Mitchum ) ile konuşmaya başlıyor. Paranın yerini soruyor ancak Ben bu tip olaylara hazırlıklı olduğu için cevap vermekten kaçınıyor. Preacher hapisten çıkınca Ber’in evini ve sakladığı paralarını bulmaya çalışıyor.
6. Sideways (2004)
California’nın sahillerinden yola şarap tatmak için çıkan 30’lu yaşlarındaki ikili Miles (Paul Giamatti) ve Jack (Thomas Haden Church) beklenmedik bir şekilde olgunlaşmaya başlıyorlar. Ve bu birbirlerine hiç benzemeyen ikili, çok geçmeden kendilerini şarap, kadın ve kahkaha dolu bir macera içinde buluyorlar.
7. Kings of the Road (1976)
Zamanın Akışında, 1976 Batı Almanya yapımı kült yol filmidir. Özgün adı Im Lauf der Zeit olan film ABD’de Kings of the Road (Tr :Yolun Kralları) adıyla gösterilmiştir. Filmin İngilizce adı filmde kullanılan ve Roger Miller’ın yazıp yorumladığı aynı adlı şarkıdan gelmektedir. Türkçe kaynaklarda filmin adı çoğunlukla özgün adının tam çevirisi olan “Zamanın Akışında” olarak geçmekle birlikte tek bir kaynakta Zaman Boyunca adı kullanılmıştır. Film Nisan 1987’de 6. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri kapsamında yönetmenin yol üçlemesine ait diğer filmi Alis Kentlerde’yle birlikte gösterildi.
8. The Motorcycle Diaries (2004)
Küba devrimcisi Che Guevara, 1950’lerde henüz 23 yaşındayken motosikletle seyahate çıkar. Tüm Güney Amerika’yı en yakın arkadaşı Alberto Granado’yla birlikte gezer.
İkili mezuniyetlerine kısa bir zaman kala kendilerine eğlence arar ve Arjantin, Şili, Brezilya ve Peru’yu kapsayan uzun bir maceraya çıkarlar. Başlangıçta birbirine paralel hedefleri olan ve güzel kızların peşinde olan Ernesto ve Alberto’yu, hayat bambaşka noktalara sürükler.
9. Paris, Texas (1984)
Travis, sessiz bir adam. Sırlarını sadece yollarla paylaşıyor. Kırmızı şapkasıyla, çoğu insanın arabayla bile zor katlandığı yollara ayaklarıyla meydan okuyor.Bir gün Travis kardeşinin davetiyle yeniden medeniyete dönüyor. Evde onu kardeşinin eşi ve kendi oğlu beklemektedir. Başta uygar ve kuralcı bir yaşamı dışlayan Travis oğlu için katlanmaya başlar. Hatta alıştıkça, uzun süre ertelediği bir şeyi yapmaya karar verir. Yeniden yollara dönmeden önce, eski karısını bulmak…Wim Wenders’in filmi, tüm zamanların en etkileyici filmleri arasına rahatlıkla girebilir. Olağanüstü karakter çalışması, yerleşik hayatı ve konformizmi tartışması ve tabii müthiş karşılaşmayı konu edinen unutulmaz son sahnesi bu filmi 20. yüzyılın zirvelerinden biri yapıyor.
10. Im july (2000)
Daniel, öğrencileriyle yakın ilişki kurma konusunda isteksiz davranan, kendi dünyasına gömülü genç bir öğretmendir. Juli ile tanıştıktan sonra yaşamının yeni bir yön alabileceğine inanmaya başlar. Çünkü kadın, Daniel’in falına bakmış ve hayatının aşkını pek yakında bulacağı konusunda onu ikna etmiştir. Bir süre sonra adam, bir Türk kızı olan Melek’e tutulur ve peşinden Türkiye’ye gitmeye karar verir. Juli ise Daniel’in peşindedir ve birlikte bir dolu süpriz ve tesadüflerle dolu keyifli bir yolculuğa başlarlar.
11. Pierrot le fou (1965)
Ferdinand Griffon (Jean-Paul Belmondo)’un zengin bir kadınla mutsuz bir evliliği vardır. Televizyondaki işinden de yeni kovulmuştur. Paris’te katıldıkları sıkıcı bir partiden sonra karısını ve çocuklarını terkedip çocuk bakıcıları olan Marianne Renoir (Anna Karina) ile kaçmaya karar verir. Birlikte gittikleri Marianne’ın dairesinde bir ceset bulurlar. Fedinand Cezayir’li birtakım gansterlerin Marianne’ın peşinde olduğunu anlar. Ölen adamın arabasını alarak Paris’i terkederler ve güneye Akdeniz sahillerine doğru kaçmaya başlarlar.
12. The Searchers (1956)
Eski bir Konferederasyon askeri olan Ethan Edwards Amerikan İç Savaşı’ndan döner ve erkek kardeşinin Texas sınır yerleşim bölgesindeki evine gelir. Ancak yıl 1868’dir. İç savaş biteli 3 yıl olmuştur. Üzerinde hala Güneyli üniforması ve silahlarını taşıyan Ethan’ın bu süre içinde ne yaptığı çok açık değildir. Kendisinden başka kimseye güvenmeyen ve yalnızlığı seven bir insan olan Ethan örflerini ve dillerini çok iyi bildiği kızılderililere karşı içinde büyük bir nefret beslemektedir. Uzun süre aynı yerde kalamayan Ethan bir ara Texas Muhafızları’nın oluşturduğu geçici bir birliğe katılarak Komançilerin peşine düşer. Döndüğünde ise kızılderililerin eve baskın yapıp kardeşini ve karısını öldürerek iki yeğenini kaçırmış olduklarını görür.
Kaçırılan kızlardan Debbie’nin hala hayatta olduğunu öğrenen Ethan, kardeşinin evlat edinmiş olduğu yarı kızılderili Martin Pawley’le birlikte saplantılı bir kararlılıkla yeğeni ve onu kaçıran Komançi şefinin peşine düşerler. 5 yıl boyunca Bütün Batı Amerika’yı baştan başa bıkmadan yılmadan dolaşırlar. Martin’in amacı üvey kızkardeşini sağ salim eve getirmekken kalbi kızılderili nefreti ile dolu Ethan’ın amacı o kadar belirgin değildir. Uzun bir süre kızılderililerin arasında kalmış bir beyazın saflığını muhafaza edemiyeceğini onun da artık bir kızılderili sayılması gerektiğini düşünür. Bu bağlamda yeğenini bulduğunda onu kurtaracak mıdır yoksa öldürecek midir?
13. Les Passagers (1975)
Dean Koontz’un Shattered romanından sinemaya uyarlanmıştır.
14. Lost in America (1985)
Tipik Amerikan Yuppisi, 30’lu yaşlarında bir karı koca işlerinden ayrılıp bir karavanla özgürce Amerika’yı dolaşmaya karar verirler…
15. Little Miss Sunshine (2006)
Hoover ailesinin her bireyi denemekten yılmayan sıcak insanlardır. Bir Volswagen minübüse doluşup ailelerinin en küçük bireyinin hayalini gerçekleştirmek için California’ya doğru yola çıkarlar. Bu üç günlük traji komik yolculuk sürprizlerle ve aile fertlerin hayal bile edemeyeceği bir sonla tamamlanacaktır. Küçük Gün Işığım bilinen kalıpları kıran bir Amerikan yol komedisi.
16. The Straight Story (1999)
Sıradışı bir David Lynch filmi.Alvin Straight ve kızı küçük bir kasabada yaşamaktadır. Az paraları vardır ve Alvin şeker hastasıdır. Araba kullanamaz, kendi başına yürüyemeyecek haldedir ama söz dinlemez ve inatçı biridir. Eve gelen bir telefonla 10 yıldır görmediği abisinin bir kalp krizi geçirdiğini öğrenir. Bunun üzerine Alvin macerasına başlar, hem de bir çim biçme makinası ile…Yüzlerce mil, bir sürü yeni insan, 6 haftalık bir macera. Sonuçta Alvin hedefine ulaşır.Filmin müziklerini her zaman ki gibi Angelo Badalomenti usta yapmış. David Lynch bu sefer basit, sıcak, düz bir filmle karşımızda.
17. Vanishing Point (1971)
Eski bir savaş gazisi, eski polis, eski yarışçı Kowalski (Barry Newman) 1970 model modifiye beyaz Dodge Challenger marka arabayı Denver’dan alıp 15 saat içinde San Francisco’ya teslim etmek üzere yola koyulur. Hız sınırlarını zorlayan bu yolculukta trafik kurallarını çiğneyince 3 eyaletin polisi birden peşine düşerken polis telsizlerini dinleyen bir radyo DJ’i radyo programı aracılığı ile ona yardım eder
18. The Darjeeling Limited (2007)
Filmin hikayesi, birbirine yabancı üç kardeşin (Owen Wilson, Adrien Brody ve Jason Schwartzman) babalarının ölümünün ardından Hindistan’da bir tren turuna çıkmalarını anlatıyor. Hayal ürünü olan uzun mesafe treni ‘Darjeeling Limited”ın ismi, belli ki Darjeeling Himalayan Railway’den alıntılanmış. Bu tren yolculuğu, birbirlerini tanıyıp yakınlaşmaya çalışan kardeşlerin çabalarının arka planını oluşturuyor. Filmde ayrıca Amara Karan, Anjelica Huston ve Natalie Portman da var.
19. Old Joy (2006)
“Keder, yıpranmış mutluluktan başka bir şey değildir.” Otuzlu yaşlarda iki eski dost bir hafta sonu dağlarda yürüyüşe çıkarlar. Biri baba olmayı beklemekteyken diğeri geçim derdindedir. Gençliğin yitirilmiş hazlarına ve sona eren bir döneme sessiz bir ağıt niteliğinde, güçlü bir öykü anlatan bu minimalist filmin yapım yönetmenliğini Todd Haynes üstlenmiş. Film bir anlamda üç sanatçının işbirliğinin ürünü: Fotoğrafçı Justine Kurland, yazar Jon Raymond ve yönetmen Kelly Reichardt.
20. Duel (1971)
David Mann, bir iş görüşmesi için arabasıyla California’yı boydan boya katetmekte olan bir iş adamıdır. Yolda solladığı bir tır şöförü ona karşı düşmanca tavırlar sergiler. Aralarındaki mücadele giderek bir ölüm-kalım savaşına dönüşür.
Yönetmen Steven Spielberg’in televizyon için çektiği bu gerilim filmi, belki de ünlü yönetmenin kariyerindeki ilk çıkışlardan biridir. Kurban David Mann’ın bakış açısıyla anlatılan hikaye, David’in düşüncelerinin seslendirilmesiyle gerilim dozunu da arttırmaktadır.
21. The Hitchiker (1953)
Otostopçu, Ida Lupino’nun yönettiği, Meksika’ya yaptığı bir yolculuk sırasında gizemli bir otostopçu alan iki balıkçı arkadaşı hakkında 1953 tarihli bir filmdir.
22. Nebraska (2013)
Huysuz, oldukça yaşlı ve alkolik bir baba büyük piyangoyu kazandığına dair bir mektup alır. Büyük ödülü almak üzere uzun bir yolculuğa çıkacaktır. Siyah-beyaz çekimlerle dört eyaleti geçerek yolda pek iyi anlaşamasalarda oğlu eşlik edecektir. Nebraska aile hayatının hikayelerini, Amerika’nın kalbinden anlatıyor.
23. Two-Lane Blacktop (1971)
Kült yol filmlerinden biri olan Two-Lane Blacktop, gri 55 model Chevy ile ABD’yi baştan başa dolaşan tamirci Wilson ve sürücü James’in hikayesini anlatıyor.
24. Planes, Trains and Automobiles (1987)
Neal Page (Steve Martin) işten çıkmayı sabırsızlıkla bekliyordur, çünkü o gün bayramdı ve o uçak biletlerini ayırmış kendi evine gidecektir. İşten birazcık geç çıksa da yine de hava alanına ulaşması fazla uzun sürmeyecekdir. Ve işten çıkan Page hemen bir taksi aramaya başlar, pek taksi bulunmayan saatlerdi, Neal sonunda bir taksi bulur fakat bir anda bir adam (John Candy) aniden taksiye biner ve gider. Neal Page geç de olsa oraya ulaşır ve bir anda aynı adama yani Del Griffith`e havaalanında rastlar. Daha sonra aynı uçakta yan yana oturan ikili bir anda uçakta sorun çıkmasıyla inerler ve şimdi Neal Del`le birlikte türlü araçlar kullanarak eve ulaşmalıdır. Fakat tamamen uyumsuz olan ikilinin anlaşması zor olacaktır, Neal Page çok konuşmayan ve tek isteği eve gitmek olan birisi, Del ise karısını kaybetmiş ve hiç susmayan bir satıcıdır.
25. Zombieland (2009)
Ruben Fleischer‘ın yönetmenliğini yaptığı Zombieland korku/komedi türünde bir yapım. Filmin başrollerini Woody Harrelson, Jesse Eisenberg, Emma Stone, Abigail Breslin, Amber Heard ve Mila Kunis paylaşıyor. Bill Murray ise konuk oyuncu olarak bir zombiyi canlandırıyor. Filmde zombi salgınıyla yaşamları kabusa dönen bir grup insanın tehlikeli yolculuğu komedi ve korku öğeleri harmanlanarak anlatılıyor.